Kradzież danych osobowych w internecie – jak uchronić siebie i dziecko?

Wraz z rozwojem internetu pojawia się coraz więcej nowych zagrożeń, wśród których znajduje się wyłudzanie danych osobowych. Sprawdź, kiedy jesteśmy narażeni na kradzież danych. Zobacz, co możesz zrobić, aby zabezpieczyć informacje o sobie lub swoim dziecku.

Bezpieczeństwo w sieci

Bardzo często podczas surfowania w internecie nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak łatwo możemy stać się ofiarami kradzieży naszych danych osobowych. Korzystając z sieci, zostawiamy po sobie ślad w wielu różnych miejscach. Robiąc zakupy online, biorąc udział w konkursach i ankietach, subskrybując ulubione treści czy też wysyłając CV, mało kto myśli o potencjalnym zagrożeniu.

Gdy Twoje dziecko korzysta z dostępu do sieci w ramach nauki lub zabawy, jest tak samo, a nawet bardziej, narażone na wyłudzenie danych, dlatego rozmowa o prywatności w internecie jest bardzo istotna. Najmłodszym warto wyjaśniać zasady bezpieczeństwa w sieci oraz konsekwencje publikacji informacji prywatnych. Pamiętaj, że raz opublikowane treści nie znikną i będą dostępne dla wszystkich.

Kradzież danych osobowych w internecie – jak i kiedy może się to zdarzyć?

Dorośli, a tym bardziej dzieci, bardzo często nie są świadomi, kiedy i w jaki sposób udostępniają dane podczas korzystania z internetu. W jakich przypadkach należy zachować szczególną ostrożność?

• W dobie dzisiejszej technologii dużą część swojego czasu spędzamy w serwisach społecznościowych, a wraz z nami robią tak również dzieci. Chętnie dzielimy się zdjęciami swoich dyplomów, publikujemy zdjęcia biletów z naszymi danymi i innych dokumentów, na których znajdują się z pozoru nieistotne dane, np. data naszego urodzenia czy adres zamieszkania. Wielu rodziców, udostępniając zdjęcia swoich dzieci, nie zdaje sobie sprawy z tego, że upublicznia ich wizerunek. Niejednokrotnie wraz ze zdjęciami dodawane są informacje na temat dziecka (wiek, szkoła, zajęcia dodatkowe). Publikowane treści zazwyczaj zdradzają więcej niż może się nam wydawać. Takie zachowanie i jego konsekwencje bardzo dobrze wyjaśnia pojęcie sharentingu.
• Wielu z nas nie zdaje sobie sprawy, że niektóre aplikacje mobilne, z których korzystamy, rozpowszechniają nie tylko nasze dane, ale również dane naszych znajomych i rodziny. Podczas ich uruchamiania bardzo często proszą o dostęp do lokalizacji czy zdjęć zapisanych na naszym urządzeniu. Dzieci zazwyczaj automatycznie wyrażają zgodę, byle tylko jak najszybciej uzyskać dostęp do swoich ulubionych aplikacji, nieświadomie doprowadzając do kradzieży danych osobowych. Pobierając aplikację, czytajmy jej regulamin – sprawdźmy, do jakich zasobów naszego telefonu będzie miała dostęp i jeśli to możliwe, ograniczmy go.
• Gry online dają możliwość kontaktu z innymi graczami, których tak naprawdę tożsamość jest nieznana. Korzystając z trybu wieloosobowego, dorośli i dzieci bardzo często wymieniają się postaciami, kupują dodatki, aby zwiększyć poziom gry, a nawet udostępniają swoje hasła.
• Warto zachować czujność także podczas pobierania plików, zwłaszcza tych darmowych. Najczęściej „zapłatą” za darmowe programy, gry czy tapety jest podanie danych osobowych, które potem mogą zostać sprzedane.
• Coraz częstszym cyberprzestępstwem jest phishing. Często sami udostępniamy nasze dane, odpisując na fałszywe wiadomości, w których ktoś podszywa się np. pod instytucje finansowe czy firmy kurierskie.

Jak zabezpieczyć się przed kradzieżą danych osobowych?

Nasze dane znajdują się w wielu bazach – hotelowych, bankowych cze e-sklepów. Nie mamy wpływu na to, czy hakerom uda się złamać zabezpieczenia różnych instytucji, ale samodzielnie możemy zwiększyć bezpieczeństwo naszych danych, które przechowujemy na prywatnych urządzeniach lub przesyłamy przez internet.

Ponieważ coraz więcej czasu spędzamy w internecie na telefonach komórkowych, zadbajmy o odpowiednie zabezpieczenie smartfonów.

Wg. Raportu Polaków portfel własny. Bezpieczni na e-zakupach 2022 jedynie 24% Polaków uważa, że ich wiedza na temat cyberzagrożeń jest bardzo dobra, za to aż 84% naszych rodaków nie wie, czym jest phishing.

Jak widać, teraz o to bezpieczeństwo dbamy zdecydowanie zbyt rzadko. Pamiętaj, że programy antywirusowe możemy instalować też na telefonach komórkowych. Osoby korzystające z interentu mobilnego Orange mogą dodatkowo włączyć CyberTarczę, która podobnie jak antywirus zwiększa bezpieczeństwo m.in. przed złośliwym oprogramowaniem i atakami hakerskimi.

Jeśli obawiasz się, że Twoje dane mogą posłużyć np. do wzięcia kredytu lub założenia firmy na Twoje nazwisko, możesz też skorzystać z innej usługi – Zabezpiecz PESEL. To właśnie numer PESEL jest najważniejszą informacją, którą musimy chronić. Dzięki usłudze szybko dowiesz się, czy numer ten został wykorzystany przez inne osoby. Po aktywowaniu usługi (możesz to zrobić w trakcie podpisywania umowy na abonament komórkowy w Orange lub w innym dowolnym momencie przez aplikację Mój Orange) otrzymasz natychmiastowe powiadomienie SMS m.in. wtedy, gdy ktoś posłuży się Twoimi danymi i gdy zostaniesz dopisany do Krajowego Rejestru Długów.

Dowiedz się więcej o usłudze Zabezpiecz PESEL >>

Co roku dane osobowe, w tym numery PESEL są wykradane z różnych baz. Jako właściciele danych osobowych nie mamy wpływu na poziom zabezpieczeń bazy firmy lub instytucji, której je powierzyliśmy, przez co niewiele możemy zrobić, żeby przed wyciekiem danych się ustrzec. Dlatego bardzo ważna jest szybka reakcja, jeśli już do niego dojdzie.

Z badania serwisu ChronPESEL.pl i Krajowego Rejestru Długów wynika, że niespełna 17% ankietowanych wiedziałoby, jak poradzić sobie z konsekwencjami utraty danych, a co trzeci Polak wprost zadeklarował, że nie będzie wiedział, co zrobić.

Jak chronić dziecko przed udostępnieniem danych w internecie?

Podstawową metodą jest rozmowa z dzieckiem na temat korzystania z urządzeń elektronicznych i dostępu do internetu. Warto zainteresować się, jakie strony internetowe odwiedza dziecko, jakie treści lubi przeglądać, z jakich aplikacji korzysta i w jakie lubi grać gry. Rozmowa na temat aktywności dziecka w sieci może pomóc zauważyć niepokojące sytuacje, w tym między innymi wyłudzenie danych osobowych.

Warto pamiętać, aby dziecko nie odebrało takiej rozmowy jako próby całkowitej kontroli. Luźna pogawędka da dziecku pewność, że może podzielić się swoimi osiągnięciami internetowymi bez oceniania czy wartościowania. Dobrze jest też wspólnie ustalić, ile czasu może spędzić z dostępem do internetu, z jakich aplikacji, gier czy serwisów może korzystać. Ważną rolą rodzica jest także sprawdzanie, czy dziecko przestrzega wyznaczonych zasad.

Przede wszystkim warto pamiętać o tym, aby dawać mu odpowiedni przykład i stosować się do zasad, które przedstawiamy pociechom. Uświadomienie dziecka czym są dane osobowe i jakie mogą być konsekwencje ich udostępniania oraz nauczenie ograniczonego zaufania do osób i treści publikowanych w internecie pozwoli uniknąć największych zagrożeń.

Umożliwiając dziecku korzystanie z urządzeń z dostępem do internetu, należy pamiętać o jego skonfigurowaniu i włączeniu odpowiednich zabezpieczeń. Warto zainstalować oprogramowanie służące do kontroli rodzicielskiej. Takie narzędzie zapewnia dziecku bezpieczne przeglądanie stron internetowych (blokowanie szkodliwych treści), a nam pozwoli w prosty sposób kontrolować czas spędzany w internecie i aplikacjach. Dodatkową funkcją w tego typu oprogramowaniach jest możliwość raportowania aktywności internetowej dziecka.

Aplikacja Bezpieczne Dziecko w Sieci Orange>>