Historia Igrzysk Olimpijskich – jak radzili sobie Polacy na igrzyskach?

Sprawdź najważniejsze informacje na temat losów największych i najbardziej znanych zawodów sportowych na świecie. Z artykułu dowiesz się też, jak wypadali Polacy na Igrzyskach Olimpijskich.

Co ile lat odbywają się Igrzyska Olimpijskie i ile było ich do tej pory?

Tegoroczne zawody w Tokio to już 32. Letnie Igrzyska Olimpijskie (IO) w czasach nowożytnych. Pierwotnie zaplanowane były na lato 2020 roku, lecz zostały przełożone ze względu na pandemię COVID-19.

Zgodnie z tradycją, która wywodzi się ze starożytności, Igrzyska odbywają się co 4 lata, a Olimpiadą pierwotnie nazywano czas pomiędzy zawodami. W historii Igrzysk Olimpijskich w XX wieku już trzykrotnie odchodzono od reguły 4-letniej.

Chociaż w starożytnej Grecji na czas rywalizacji sportowej zawieszano prowadzenie działań wojennych, nie zrobiono tego podczas obu wojen światowych. W konsekwencji nie odbyły się Igrzyska Olimpijskie planowane na lata 1916, 1940 i 1944.

Starożytna idea, pierwsze Igrzyska Olimpijskie w erze nowożytnej i czasy dzisiejsze

Pierwsze udokumentowane Igrzyska Olimpijski miały miejsce w 776 roku przed naszą erą w Olimpii – greckim mieście, któremu zawdzięczają swoją nazwę. Odbywały się tam aż do 393 roku naszej ery, gdy zostały zniesione przez cesarza rzymskiego Teodozjusza I Wielkiego ze względu na pogański charakter.

W XIX wieku na fali zainteresowania kulturą antyczną zaczęto podejmować działania na rzecz wskrzeszenia starożytnego wydarzenia. Najbardziej znanym orędownikiem tej idei był francuski baron Pierre de Coubertin. Dzięki wysiłkom skupionych wokół niego działaczy w kwietniu 1896 roku w Atenach odbyły się pierwsze Igrzyska Olimpijskie w czasach nowożytnych.

Pierwsze nowożytne zawody w 1896 roku
fot. za: Louis entering Kallimarmaron at the 1896 Athens Olympics – Igrzyska olimpijskie – Wikipedia, wolna encyklopedia

W zawodach wystąpiło 241 zawodników z 14 krajów, którzy rywalizowali w 43 konkurencjach z 9 dyscyplin (gimnastyka, kolarstwo, lekkoatletyka, pływanie, podnoszenie ciężarów, strzelectwo, szermierka, tenis i zapasy). Byli to wyłącznie mężczyźni, a pierwsze kobiety dopuszczono do udziału w zawodach w 1900 roku (22 na 997 uczestników). Dla porównania w tegorocznych Letnich Igrzyskach Olimpijskich ma wziąć udział ponad 11 tysięcy sportowców obu płci z 206 krajów, którzy będą się zmagać w aż 339 konkurencjach w ramach 50 dyscyplin sportowych.

Historia Igrzysk Olimpijskich to nie tylko sport

Igrzyska Olimpijskie to prestiżowa rywalizacja sportowców w coraz większej liczbie konkurencji i bicie kolejnych rekordów. Na sport często wpływała też, nieraz dramatycznie, sytuacja polityczna w danej chwili. Najbardziej pamiętne i tragiczne były pod tym kątem Igrzyska Olimpijskie w Monachium w 1972 roku, gdy terroryści z organizacji „Czarny Wrzesień” zamordowali 11 sportowców izraelskich.

Wcześniej, bo w 1936 roku, zawody w Berlinie wykorzystywał propagandowo Adolf Hitler, żeby pokazać potęgę rodzącej się Trzeciej Rzeszy. Były to również pierwsze Igrzyska Olimpijskie transmitowane w telewizji.

Ceremonia otwarcia igrzysk w 1936 roku
fot. za: File:Bundesarchiv Bild 183-G00372, Berlin, XI. Olympiade, Eröffnung.jpg – Wikimedia Commons

Z kolei od lat 50. do 1989 roku rywalizacja sportowa toczyła się w cieniu zimnej wojny pomiędzy USA i częścią krajów Zachodnich a ZSRR i państwami Układu Warszawskiego. Większość tych pierwszych zbojkotowała Igrzyska Olimpijskie w Moskwie w 1980 roku z powodu radzieckiej interwencji w Afganistanie. Z kolei 4 lata później na Olimpiadę w Los Angeles „w rewanżu” nie pojechali sportowcy z ZSRR i krajów od niego zależnych, w tym z Polski.

Polacy na Igrzyskach Olimpijskich i polscy medaliści IO

Pierwsze Igrzyska Olimpijskie z oficjalnym udziałem polskiej reprezentacji to dopiero zawody w 1924 roku w Paryżu (brązowy medal w jeździectwie dla Adama Królikiewicza i srebro drużyny kolarskiej). Do 1918 roku Polska była bowiem pod zaborami, a w 1920 roku trwała wojna II Rzeczpospolitej z bolszewicką Rosją, więc rywalizacja sportowa nie była priorytetem.

Polacy na Igrzyskach Olimpijskich występowali już jednak wcześniej – w barwach zaborców lub krajów, do których emigrowały ich rodziny. Pierwszym był szermierz Julian Michaux, który wziął udział w Olimpiadzie w Paryżu w 1900 roku, reprezentując Imperium Rosyjskie. Po medal sięgnął natomiast jako pierwszy Jerzy Gajdzik w 1908 roku w Londynie (brąz w skokach do wody) – reprezentant USA, którego rodzice wyjechali z Polski do Ameryki.

Do tej pory łącznie Polacy na IO zdobyli 284 medale, w tym 67 złotych, 84 srebrne i 133 brązowe, co daje reprezentacji 19 miejsce w klasyfikacji wszechczasów. Najczęściej nagradzano nas w lekkoatletyce (57), boksie (43) i podnoszeniu ciężarów (34 medale). Cztery razy Polacy na IO wywalczyli aż 7 złotych medali (Montreal 1976, Tokio 1964, Monachium 1972, Atlanta 1996), a najwięcej krążków, bo aż 32, przywieźli z Moskwy (1980).

Najbardziej utytułowanym polskim medalistą IO jest Robert Korzeniowski, który w latach 1996-2004 czterokrotnie wywalczył złoto w chodzie sportowym. Ze wszystkich Polaków występujących na Igrzyskach Olimpijskich najwięcej medali ma z kolei Irena Szewińska. Słynna lekkoatletka specjalizująca się w biegach i skokach w dal aż 7-krotnie stawała na podium (3 złota, 2 srebra i 2 brązy w latach 1964–1976).

Do najbardziej nagradzanych na IO polskich sportowców należą też Witold Woyda (szermierka, 2 złote oraz po jednym srebrnym i brązowym medalu w latach 1964–1972) oraz Renata Mauer-Różańska (strzelectwo, 2 złota i 1 brąz w latach 1996–2000).

Oglądaj najważniejsze wydarzenia sport w telewizji Orange

Prawa do transmisji tegorocznych Igrzysk Olimpijskich w Polsce ma Eurosport i TVP. Wybrane wydarzenia obejrzysz na kanałach TV tych nadawców, które są dostępne np. w ramach pakietów telewizyjnych Orange.

Zmagania w Tokio możesz też zobaczyć na platformie Eurosport Player. Żeby z niej skorzystać, przyda się szybkie i stabilne łącze internetowe – takie jak światłowód Orange, dzięki któremu komfortowo obejrzysz sportowe wydarzenia.