Oszczędzanie wody w stylu smart?

Każdego roku na świecie zużywa się miliardy litrów wody, nie zawsze zastanawiając się nad jej rzeczywistą wartością i ograniczoną dostępnością. Polska, mimo swojego klimatu umiarkowanego, należy do krajów o jednych z najmniejszych zasobów wody pitnej w Europie. Problem ten pogłębia się z roku na rok.  Sprawdźmy, jak można temu zaradzić.

Dlaczego oszczędzanie wody jest ważne?

Przez dekady panowało przekonanie, że zasoby wodne są niewyczerpalne, a ich dostępność nie wymaga większej troski ani systemowego podejścia. Dopiero coraz częstsze okresy suszy, ekstremalne zjawiska pogodowe i rosnące rachunki za wodę uświadomiły nam, że ten cenny zasób nie jest nieograniczony, a jego przyszłość zależy od podjętych dziś decyzji.

Aby realnie poprawić sytuację, konieczne jest wdrożenie rozwiązań takich jak Smart Water, które pozwolą na lepszą kontrolę zużycia wody i jej efektywne wykorzystanie. Inteligentne systemy zarządzania wodociągami, inwestycje w zbiorniki retencyjne, rozwój technologii odzysku i ponownego wykorzystania wody – to tylko niektóre kroki, jakie mogą pomóc zmniejszyć presję kurczących się zasobów.

Jednak żadna technologia nie zastąpi fundamentalnej zmiany naszego podejścia do wody. Istotne jest budowanie nowej kultury jej użytkowania – takiej, w której każda kropla ma znaczenie, a oszczędność nie jest jedynie ekologiczną modą, lecz stałym elementem codziennych nawyków.

Jak samorządy mogą oszczędzać wodę?

Skuteczna gospodarka wodna wymaga strategicznych działań zarówno na poziomie lokalnym, jak i krajowym. Władze samorządowe muszą zatem podejmować strategiczne decyzje dotyczące infrastruktury wodnej, edukacji i polityki retencyjnej. Na szczęście z roku na rok coraz więcej polskich gmin dostrzega potencjał nowoczesnych technologii monitorujących wodę i decyduje się na ich implementację.

Smart Water – inteligentne zarządzanie wodociągami

Przykładem jest system Smart Water, czyli inteligentna sieć wodociągowa stosująca precyzyjne sensory, zaawansowane metody analityczne i komunikację M2M (ang. Machine-to-Machine). Dzięki temu aktywnie monitoruje jej jakość, kontroluje ciśnienie i błyskawicznie reaguje na wszelkie nieprawidłowości. To strategiczne podejście przynosi wymierne korzyści zarówno przedsiębiorstwom wodociągowym, jak i konsumentom.

W samym tylko 2022 roku Orange Polska rozszerzyło swoje działania w zakresie inteligentnego zarządzania wodą, instalując blisko 14,5 tys. punktów pomiarowych oraz systemów zdalnego odczytu w ramach usługi Smart Water. Przykładami miast wykorzystujących Internet Rzeczy (IoT) w wodociągach są:

• Lwówek Śląski,
• Krosno Odrzańskie,
• Hrubieszów,
• Bolesławiec,
• Podkowa Leśna.

W kontekście ograniczonych zasobów wody pitnej w Polsce, która znajduje się wśród krajów o najmniejszych rezerwach słodkiej wody w Europie, jest to bardzo dużo.

Rola mieszkańców w ekologicznych działaniach gmin

Współpraca między samorządami a społecznościami lokalnymi jest niezbędna dla osiągnięcia trwałych i wymiernych efektów. Mieszkańcy jako odbiorcy końcowi, są najważniejszymi partnerami w inicjatywach proekologicznych realizowanych przez gminy. Ich zaangażowanie w programy edukacyjne, udział w konsultacjach społecznych oraz wdrażanie ekologicznych praktyk w codziennym życiu przyczyniają się do sukcesu działań na rzecz oszczędzania wody.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, co roku przeciętne zużycie wody na mieszkańca wzrasta średnio o 1 proc. W 2020 r. wyniosło ono 33,9 tys. litrów, w 2021 roku – 34 tys. litrów, w 2022 roku – 34,5 tys. litrów, zaś w 2023 roku – 34,9 tys. litrów. Wzrost ten może być wynikiem kilku czynników, takich jak:

• rozwój gospodarczy,
• zwiększenie poziomu komfortu życia,
• większa dostępność urządzeń zużywających wodę.

Należy jednak podkreślić, że mimo tych trendów, indywidualne działania na rzecz oszczędzania wody pozostają niezwykle istotne. Proste kroki, takie jak skracanie czasu kąpieli, naprawa nieszczelnych instalacji czy wybór oszczędnych urządzeń, mogą prowadzić do znaczących oszczędności i promować odpowiedzialne korzystanie z zasobów wodnych.

Przykłady efektywnego zarządzania wodą w Polsce i na świecie

W ostatnich latach coraz więcej krajów i miast na całym świecie wdrożyło nowoczesne strategie zarządzania wodą, aby przeciwdziałać jej niedoborom i minimalizować straty w czasie powodzi i suszy. Polska również podjęła szereg działań mających na celu poprawę efektywności gospodarowania zasobami wodnymi.

Jednym z przykładów krajowych inicjatyw, które przyniosły wymierne efekty, była kampania społeczna „Retencja. Zatrzymaj wodę!” przeprowadzona w 2023 r. przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Wyniki okazały się obiecujące – w miastach biorących udział w programie zużycie wody zostało ograniczone, a liczba instalacji retencyjnych wzrosła o kilkanaście procent.

Polska nie jest jednak osamotniona w swoich wysiłkach. W Singapurze, jednym z najbardziej innowacyjnych pod względem zarządzania wodą krajów świata, funkcjonuje zaawansowany system NEWater. Umożliwia on oczyszczanie i ponowne wykorzystanie ścieków na skalę przemysłową. Dzięki tej technologii miasto jest w stanie pokryć znaczną część swojego zapotrzebowania na wodę, niezależnie od ilości opadów.

Z kolei w Hiszpanii rozległe systemy retencyjne pozwalają na skuteczne zarządzanie wodą w regionach narażonych na długotrwałe susze. Barcelona wprowadziła inteligentne sieci wodociągowe, które monitorują przepływ wody w czasie rzeczywistym i automatycznie wykrywają wycieki, redukując tym samym straty o kilkadziesiąt procent rocznie.

Powyższe przykłady pokazują, że efektywne zarządzanie zasobami wodnymi wymaga zarówno odpowiedzialnych działań na poziomie administracyjnym, jak i zaangażowania mieszkańców.

Co jeszcze możemy zrobić, aby oszczędzać wodę?

Poza wdrożeniem Smart Water, edukacją ekologiczną i zachęcaniem mieszkańców do retencji wody oraz racjonalnego jej zużycia samorządy mogą podejmować dodatkowe inicjatywy, które znacząco poprawią bilans wodny w regionach. Jednym z działań jest modernizacja sieci wodociągowej – wymiana przestarzałych rurociągów i zastosowanie nowoczesnych technologii detekcji wycieków.

Inwestycje w tzw. błękitno-zieloną infrastrukturę to kolejny sposób na oszczędzanie wody. Wprowadzenie „zielonych dachów”, ogrodów deszczowych czy przepuszczalnych nawierzchni pozwala na efektywne zatrzymywanie i ponowne wykorzystanie wody opadowej, zmniejszając jednocześnie ryzyko podtopień.

Warto również promować alternatywne źródła wody dla miejskiej zieleni, takie jak wykorzystanie oczyszczonych ścieków do nawadniania parków czy mycia ulic.

Podsumowanie

Technologia Smart Water od Orange to jeden z najbardziej innowacyjnych systemów wspierających inteligentne zarządzanie wodociągami. Dzięki zdalnym pomiarom, automatycznemu wykrywaniu awarii i precyzyjnej kontroli przepływów samorządy mogą znacząco ograniczyć straty wody, zmniejszyć koszty operacyjne oraz poprawić jakość dostarczanej wody.

Przykłady wdrożeń Smart Water w miastach takich jak Lwówek Śląski, Hrubieszów, Bolesławiec czy Podkowa Leśna pokazują, że inteligentne technologie realnie przyczyniają się do poprawy gospodarki wodnej. Kilkadziesiąt inteligentnych nakładek telemetrycznych z wbudowaną kartą SIM każdego dnia przesyła dane o zużyciu i stanie infrastruktury, pozwalając na szybkie reakcje i lepszą kontrolę zasobów.