Z tego artykułu dowiesz się:

• jakie są główne zagrożenia dla najmłodszych w sieci,
• jakie są podstawowe zasady bezpieczeństwa dzieci online.

Młodzi ludzie nie znają świata bez internetu, urodzili się w epoce komputerów, smartfonów. W zasadzie nie dzielą już rzeczywistości na wirtualną i realną czy też online i offline – dla wielu z nich się one przenikają, tym bardziej, że mając w kieszeni smartfon mają dostęp di sieci praktycznie z każdego miejsca.

Dlatego tak istotne jest, aby zapewnić im także w wirtualnym świecie odpowiednie warunki do rozwoju, nauki, komunikacji czy zabawy. Ważne jest to, by pokazać im możliwości, jakie daje cyfrowy świat i wspólnie omówić zasady określające, jak poruszać się w nim mądrze i bezpiecznie.

Jakie są główne zagrożenia w internecie?

Internet nieustannie rozwija się i zmienia, podobnie jak specyfika zagrożeń, na które dzieci mogą być narażone w sieci. Mimo że dzieci szybko opanowują umiejętność korzystania z internetu, często nie dostrzegają tych niebezpieczeństw lub je bagatelizują. Warto je więc nauczyć, jak rozpoznawać zagrożenia i jak się przed nimi chronić.

Kontakt ze szkodliwymi treściami. W sieci znajduje się wiele treści, które nie są przeznaczone dla młodych internautów. Część z nich zalicza się do treści szkodliwych, czyli takich, które mogą stanowić zagrożenie dla rozwoju dzieci. To nie tylko pornografia – to również treści brutalne, obrzydliwe czy promujące niebezpieczne dla zdrowia zachowania. Dlatego ważne jest, aby opiekunowie zminimalizowali ryzyko kontaktu dzieci z tego typu materiałami.

Sprawdź, jak chronić dziecko przed szkodliwymi treściami.

Niebezpieczne relacje online. Młodzi korzystają z różnych narzędzi komunikacji w sieci, np. serwisów społecznościowych, czatów, komunikatorów internetowych. Za ich pośrednictwem kontaktują się ze znajomymi. Wraz z rozwojem tych narzędzi pojawiły się nowe zagrożenia związane np. z wyłudzaniem danych osobowych. Rolą rodziców jest uświadomienie dzieciom tego ryzyka, ustalenie zasad bezpieczeństwa i reagowanie w sytuacji zagrożenia.
 

Zobacz, jak radzić sobie z niebezpiecznymi kontaktami w sieci.
 

Cyberprzemoc. To przemocy z wykorzystaniem urządzeń elektronicznych i internetu przy użyciu np. komunikatorów internetowych, serwisów społecznościowych. Ważne jest, aby rodzice nauczyli dziecko, jak jej unikać, jak reagować na jej przejawy i jak samemu nie stosować internetowej agresji.

 Zobacz, jak reagować na cyberprzemoc.
 

Utrata prywatności. Korzystając z internetu, każdy z nas pozostawia w nim, w sposób zamierzony lub nie, bardzo dużo informacji o sobie – danych osobowych i  prywatnych materiałów, np. zdjęć lub filmów. Rolą rodziców jest pokazanie ryzyk z tym związanych i nauczenie dzieci, jak chronić swoją prywatność w sieci, jak odpowiedzialnie korzystać serwisów społecznościowych.

Zobacz, jak dbać o prywatność w sieci.

Nadużywanie internetu. Łatwy dostęp do internetu w połączeniu z bogatą ofertą aktywności online, atrakcyjną formą gier i aplikacji, sprawia, że dzieci spędzają w sieci coraz więcej czasu. W skrajnych przypadkach nadużywanie internetu może przerodzić się nawet w uzależnienie od sieci. Dlatego ważne jest, aby opiekunowie ustalili z dzieckiem zasady korzystania z sieci oraz reagowali, gdy podejrzewają, że młody internauta nadużywa cyfrowych atrakcji.

Dowiedz się więcej o nadużywaniu internetu.

Złośliwe oprogramowania (malware) to wszystkie programy, których celem jest spowodowanie szkód w komputerze lub smartfonie użytkownika, np. wyłudzenie danych, haseł, kradzież tożsamości lub pieniędzy z kont bankowych. Bardzo często szkodliwe oprogramowanie jest bezwiednie uruchamiane i instalowane przez samych użytkowników, którzy otwierają załączniki z e-maila lub klikają w załączone linki.
 

Dowiedz się, jak prawidłowo zabezpieczyć urządzenie.

Podstawowe zasady bezpieczeństwa dzieci online  

Poznaj kilka ogólnych zasad, które warto stosować, dbając o bezpieczeństwo młodego internauty.

Rozmawiaj z dzieckiem na temat internetu

Regularnie rozmawiaj z dzieckiem o tym, jakie strony internetowe odwiedza, pytaj, które mu się podobają, a które nie i dlaczego; jakie aktywności online sprawiają mu frajdę, a których unika. Okazuj mu zainteresowanie i wskazuj pozytywne sposoby wykorzystania sieci. Pamiętaj jednak, by nie sprawiać wrażenia, iż przepytujesz czy kontrolujesz młodego człowieka. Młodszym dzieciom, przedszkolakom, towarzysz w pierwszych krokach w internecie.

Wspólnie ustalcie i przestrzegajcie zasad korzystania z sieci

Zasady te powinny dotyczyć m.in. limitu czasu online, aktywności podejmowanych 
w internecie, korzystania z serwisów, aplikacji czy gier. Zasady muszą być adekwatne do wieku dziecka. Nie wystarczy, że je wspólnie ustalicie. Twoją rolą jest również sprawdzanie, czy dziecko ich przestrzega. Niezwykle istotne jest też to, abyś sam do tych zasad się stosował i dawał dziecku pozytywny przykład.

Dobrym pomysłem na ustalenie zasad bezpieczeństwa w sieci może być wspólne przygotowanie i podpisanie z dzieckiem „umowy” o korzystaniu z internetu.

Zobacz, jak umówić się z dzieckiem na ten temat.

Zabezpiecz urządzenie dziecka przed szkodliwym oprogramowaniem

Ze względu na coraz bardziej zaawansowane metody ataków w sieci, żaden komputer czy smartfon z dostępem do internetu nie jest w pełni bezpieczny. Można jednak ograniczyć ryzyko poprzez stosowanie właściwych zabezpieczeń.

Dowiedz się więcej o zabezpieczeniu urządzenia.

Naucz dziecko ograniczonego zaufania do osób i treści w internecie

Wyjaśnij, że osoby, które może poznać przez internet, w rzeczywistości mogą nie być tymi, za które się podają. Zwróć uwagę dziecka na to, że niektóre treści online, nawet wyglądające na bardzo wiarygodne, mogą być nieprawdziwe. Wspólnie zastanówcie się, jak nie dać się nabrać na fake newsy (link). To elementarne zasady, które pozwolą uniknąć najpoważniejszych zagrożeń.

Zobacz, jak chronić dziecko przed niebezpiecznymi kontaktami w sieci. 

Zawsze reaguj, jeśli wiesz lub podejrzewasz, że dziecko jest krzywdzone w sieci

Zdarza się, że rodzice nie zauważają problemów dzieci, które związane są ze światem wirtualnym. Bywa też, że o nich wiedzą, ale je bagatelizują. Pamiętaj, że nawet pozornie błahe sytuacje, które mają źródło w sieci, mogą być dla młodego internauty poważnym i rzeczywistym problemem. Dziecko może nie poradzić sobie z nimi samodzielnie, dlatego tak ważna jest pomoc rodzica. Umów się z dzieckiem, że opowie Ci o każdej kłopotliwej sytuacji, którą napotka w sieci. Bądź blisko, wysłuchaj, nie oceniaj i daj dziecku wsparcie, którego potrzebuje.

Zobacz, co to jest cyberprzemoc i jak sobie z nią radzić.

Naucz dziecko ochrony prywatności w sieci

Rozmawiaj z dzieckiem o prywatności online. Wytłumacz mu, czym są dane osobowe 
i prywatne informacje, a także jakie mogą być skutki ich publikacji w sieci. Uświadom dziecku, że internet nie zapomina i że z każdym umieszczonym w nim wpisem czy komentarzem, buduje swój wizerunek online. Informacje raz opublikowane będą zawsze dostępne w sieci dla wszystkich.

Dowiedz się więcej o prywatności w internecie.

Bądź dla dziecka przykładem

Pamiętaj, że jesteś dla dziecka autorytetem. Dziecko obserwuje Cię i naśladuje Twoje zachowania. Dlatego dawaj dobry przykład i korzystaj z sieci i urządzeń elektronicznych rozważnie, zachowując wszelkie zasady nie tylko bezpieczeństwa online, ale też savoir vivre’u w cyfrowych czasach.

Konsultuj się i szukaj pomocy

Gdy nie wiesz, jak zareagować na zagrażającą dziecku sytuację w sieci, szukaj wsparcia 
i informacji u specjalistów – psychologa lub pedagoga szkolnego. Pomocny może być też Telefon dla Rodziców i Nauczycieli w sprawie Bezpieczeństwa Dzieci: 800 100 100, www.800100100.pl. Połączenia są nieodpłatne.

Pamiętaj

Nie przeceniaj wiedzy swojego dziecka i jego umiejętności technicznych na temat nowych technologii, a tym bardziej umiejętności dostrzeżenia niebezpiecznych sytuacji i radzenia sobie z problemami. Jako dorosły odpowiedzialny za jego bezpieczeństwo, zadbaj o to, aby wiedziało, że może do zwróć się do ciebie z każdym problemem.
A jeśli czujesz się niepewnie w cyfrowym świecie, zapraszamy do kursu dla rodziców Fundacji Orange. Poznasz w nim ważne zasady bezpiecznego korzystania 
z internetu dla najmłodszych, dowiesz się jak pomóc dziecku unikać zagrożeń i jak reagować, gdy coś niepokojącego zdarzy się w sieci.